Czym w ogóle są błędy poznawcze?

błędy poznawcze to fałszywe przekonania, które ludzie tworzą na podstawie nieprawidłowego lub niepełnego przetwarzania informacji. mogą wynikać z różnych czynników, takich jak uprzedzenia, stereotypy, iluzje czy ilościowe błędy.
i często prowadzą do nieprawidłowych wniosków, złych decyzji i nieracjonalnego zachowania.

Błędy poznawcze: błąd myślenia grupowego / syndrom grupowego myślenia – inaczej “gromadomyślenie”:

Tendencja do podejmowania decyzji, które są zgodne z przekonaniami grupy, zamiast dokładnej analizy sytuacji i podejmowania indywidualnych decyzji.

W sytuacjach, kiedy poszczególnym uczestnikom zależy na lojalności wobec grupy i minimalizacji konfliktów, narzucona przez nich samych autocenzura prowadzi do dobrowolnego zaburzenia swoich zdolności intelektualnych.

To co ważne, kluczową rolę w pojawieniu się syndromu grupowego myślenia odgrywa poczucie zagrożenia samooceny (lub uzależnienia samooceny od prawidłowej decyzji).

Przykłady:

• Pomysły zespołu marketingowego wcale nie są dobre, ale przykładowo – pracuję za krótko, by móc powiedzieć, że to nienajlepsze opcje i się nie odzywam, bo wyjdzie na to, że być może wcale się nie znam.
• Większość firm / lub większe ode mnie firmy w mojej branży “tak robią”, więc uznaję, że coś musi w tym być i też powinienem tak samo robić w moim biznesie.

Błędy poznawcze -błąd projekcji:

To tendencja do przypisywania innym osobom naszych własnych myśli, uczuć i motywacji. 

Inaczej mówiąc, to założenie, że inna osoba może być naszym odbiciem. Przez to może wydawać się nam że ją znamy i wiemy jak się zachowa w danej sytuacji.

Przykład:

Przykładem błędu projekcji w marketingu może być założenie, że wszyscy konsumenci mają takie same preferencje zakupowe jak my.

np. w naszej opinii nie chcemy kupować drogich produktów – ważna jest dobra, niska cena, a nie wydawanie kosmicznych kwot na ubrania, torebki czy samochody i możemy zakładać, że inni ludzie też tak mają.

Błędy poznawcze – błąd potwierdzenia:

Tendencja do interpretowania informacji w taki sposób, aby potwierdzały nasze przekonania i ignorowanie tych, które temu przeczą.

Przykład:

Przedsiębiorca interpretuje pozytywne opinie kilku klientów jako dowód na to, że jego produkt jest doskonały, a ignoruje negatywne opinie innych klientów oraz fakt, że sprzedaż spada.

Błędy poznawcze – błąd atrybucji:

każde systemowe zniekształcenie przy przypisywaniu przyczyn różnym zachowaniom lub wnioskowaniu o przyczynach jakiegoś zachowania. 

Przykłady:

• W kontekście biznesowym, błąd atrybucji może prowadzić do niesłusznych oskarżeń lub kredytów za wyniki i zachowanie pracowników. Na przykład, gdy zespół nie osiągnie celów, menedżer może przypisać winę niekompetencji pracowników, zamiast rozważać czynniki zewnętrzne, takie jak niedostępność zasobów lub trudne warunki rynkowe. W ten sposób błąd atrybucji może prowadzić do niesprawiedliwych osądów i decyzji, które mają negatywny wpływ na motywację i zaangażowanie pracowników.
• Z drugiej strony, błąd atrybucji może również prowadzić do przeceniania lub nieuzasadnionego kredytowania osobistych umiejętności i kompetencji. Na przykład, kiedy firma odnosi sukces, pracownik może przypisywać to swojej osobistej inteligencji lub umiejętnościom, pomijając znaczenie czynników zewnętrznych, takich jak szczęście czy wsparcie zespołu. W ten sposób, błąd atrybucji może prowadzić do przeceniania roli czynników zewnętrznych i nieuzasadnionego przeoczenia ich wpływu na wyniki i osiągnięcia.

Błędy poznawcze – błąd dostępności:

Przecenianie prawdopodobieństwa wystąpienia pewnych zdarzeń na podstawie naszej łatwej dostępności do informacji na ich temat, a nie na podstawie rzeczywistych statystyk czy faktów.

Przykład:

Menedżer marketingu podejmuje decyzję o wprowadzeniu nowego produktu na rynek, ponieważ zapadł mu w pamięć przypadek sukcesu podobnego produktu z innej firmy. Choć analiza rynkowa i badań marketingowych wskazują, że w rzeczywistości istnieją niskie szanse na powodzenie nowego produktu, menedżer ulega błędowi dostępności, ponieważ łatwo przypomina sobie ten jeden przypadek sukcesu i uważa, że sytuacja jest porównywalna. Ten błąd poznawczy może prowadzić do nieuzasadnionego ryzyka i podejmowania decyzji opartych na fałszywych założeniach.

Błędy poznawcze – błąd wyjątkowości:

Skłonność do zapominania o podobnych zdarzeniach i skupiania się na tych wyjątkowych, które wydają się bardziej znaczące. 

Przykład: koncentracja na niewielkiej liczbie klientów, którzy dokonują bardzo dużej liczby transakcji, kosztem ignorowania większej liczby klientów, którzy dokonują mniejszej liczby transakcji

Podsumowanie:

• Błąd myślenia grupowego – to sytuacja, gdy pod wpływem grupy przestajemy myśleć autonomicznie 

• Błąd projekcji – to tendencja do przypisywania innym ludziom naszych własnych myśli, uczuć i motywacji.

• Błąd potwierdzenia – tendencja do interpretowania informacji w taki sposób, aby potwierdzały nasze przekonania i ignorowanie tych, które temu przeczą.

• Błąd atrybucji – każde systemowe zniekształcenie przy przypisywaniu przyczyn różnym zachowaniom lub wnioskowaniu o przyczynach jakiegoś zachowania. 

• Błąd dostępności – przecenianie prawdopodobieństwa wystąpienia pewnych zdarzeń na podstawie naszej łatwej dostępności do informacji na ich temat, a nie na podstawie rzeczywistych statystyk czy faktów.

• Błąd wyjątkowości:
  Skłonność do zapominania o podobnych zdarzeniach i skupiania się na wyjątkowych zdarzeniach, które wydają się bardziej znaczące.
  

• Błędy poznawcze popełnia każdy z nas, natomiast warto zdawać sobie sprawę z tego, które z nich możemy popełniać nieświadomie i….
  zacząć działać tak, by wyeliminować ich powtórne popełnianie.